Duygu Sağıroğlu Anısına

Sahne tasarımcısı ve Sinema Yönetmeni Duygu Sağıroğlu, 30 Nisan 2023 de 90 yaşında aramızdan ayrıldı. Her veda erken derler bu da öyle oldu, ya da sanırım ben, onun hep bizimle olacağını hayal ediyordum. Bu dünya ya kocaman bir iz bıraktı ona hiç şüphem yok, ama biliyorum ki benim gibi yoluna ışık tuttuğu, hayatına dokunduğu nice tasarımcı da var.

Duygu Hocanın sahne tasarımına ve sinemaya yaklaşımı üzerine Master tezimi yazarken kendisi ile çalışma şansı yakaladığım için mutluyum ama en çok da onu yakından tanıma fırsatı için müteşekkirim.

Tez sayesinde onunla çalışan değerli sanatçılarla da söyleşi yapma sansım oldu ve maalesef şu an onlardan da bazıları aramızdan ayrıldı. Tezi bitirdikten sonra Duygu hocayı ziyaret ettiğimde, tezin bir kitaba dönüşmesini konuşmuştuk, kendisi kitabin renkli, kuşe kâğıda basılmasını ve Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkmasını istiyordu ve diğer yayın evleriyle çalışmaya niyeti yoktu. Bir turlu ikna edemedim, Karadeniz damarı tutmuştu hem hemşerimdi hem de çok sevdiğim saydığım büyüğümdü, büktüm boynumu tamam dedim.

Aradan yirmi yıldan fazla zaman geçti, ben tezimi bitirdikten sonra o tasarım yapmaya, üretmeye devam etti. Tez güncelliğinden yirmi sene geride kalsa da alanda is üreten herkesin de ulaşabileceği bir kaynak olarak Yuksek Öğretim Kurulu’nun ve Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sahne Sanatları Ana Bilim Dalı Arşivi’nde yerini aldı.

Ben ise, şu an bu satırları, onun inatçılığıyla neden daha fazla mücadele etmediğimin pişmanlığında, kendisine olan sevgimi ve saygımı bir kere daha dile getirmek ve kendisini anmak istediğim için yazıyorum. İyi ki sizi tanıdım Sevgili Duygu Hocam, dünyayı tasarımlarınızla renklediğiniz için sonsuz teşekkürler! İyi ki -Var- siniz! Işıklarda dinlenin diyeceğim ama, eminim önce siz o ışıkların da tasarımını yapmak isteyeceksiniz!

Tezimizi okumak isteyenler için aşağıda bilgisini paylaşıyorum, e-kitaplığınızda da olsun isterseniz yazın bana, seve seve paylaşırım. Kim bilir belki bir gün kitap olarak da basılır tam da Duygu Hocamızın istediği gibi Yapı Kredi’den! Sevgiyle kalın…

ÖZET

Duygu Sağıroğlu, elli iki yıllık sanat yaşamı, yaptığı sahne tasarımları, yönettiği filmler, yazdığı senaryolar ve aldığı en iyi dekor tasarımcısı ödülleriyle geçmiştir. Sanatçının, 1950’lerde başlayan tiyatro ve sinema yaşamı, aynı haz ve doyumla devam etmektedir. Sanat anlayışının temelinde yatan bir şeyleri tasarlayıp hayata geçirme düşüncesidir.

Duygu Sağıroğlu’nun, tasarım ve yaratım sürecinin başlangıç noktası yapıtın dramatik özüdür. Dramatik özden yola çıkarak yapılandırdığı tasarımında, dekoru, tiyatronun diğer öğelerinden ayrı tutmaz. Tiyatro onun için bütündür. Tasarım ise önemli bir parçasıdır. Bu parçanın görevini tam olarak yerine getirebilmesini sağlayacak kişinin ise sahne tasarımcısı olmaktan öte tiyatrocu» olması gerektiğini vurgular.

Duygu Sağıroğlu, Türk sinemasında ciddi işler yapıldığı sürece kalmıştır. Bu süre içerisinde yaptığı filmlerle kendine has bir sinema dili oluşturur. Filmlerine konu olarak yaşanan dönemin toplumsal sorunlarını seçen sanatçı, filmlerinden çoğunun senaryosunu ve sanat yönetmenliğini de yapmıştır. Sanatçı, senaryonun dramatik özü ile set-dekoru arasındaki ilişkinin önemine dikkat çekmiş ve filmlerinde bu konu üzerinde önemle durmuştur. Bu çalışmada, Duygu Sağıroğlu’nun sahne tasarımı anlayışı, sahne tasarımı çalışmaları, sinemaya bakışı ve yönetmenliğini yaptığı filmler incelenmiştir.

*image; “Biraz Gelir misiniz?” 1963, design by Duygu Sagiroglu – From His Facebook